اکثر مردم تصور میکنند سیستم تهویه خودرو، فقط از بخاری و کولر تشکیل شده. شاید شما هم با خواندن این جمله از خود بپرسید، مگر غیر از این است؟ در پاسخ باید گفت، بله؛ چون یک حالت دیگر هم در سیستم تهویه اتومبیل وجود دارد و آن، حالت «پنکه» است و آن، هنگامی است که هوا از بیرون وارد کابین خودرو میگردد ، بدون این که بخاری یا کولر درگیر باشد. اصولا این حالت مختص زمانی است که هوای داخل اتاق، نه سرد و نه خیلی گرم است و فقط نیاز به تهویه دارد تا هوا حالت خفگی نداشته باشد. حسن انجام این کار و اصلا امتیاز استفاده از سیستم تهویه و کولر این است که از بازشدن پنجرهها جلوگیری میکند. این کار نه تنها مانع ورود سروصدا و آلودگی میشود، بلکه با بهتر شدن وضعیت آیرودینامیکی بدنه، باعث کمتر شدن مصرف بنزین در سرعت زیاد و بهبود امنیت و مقاومت در جاده میگردد.
فراموش نکنیم که باز کردن پنجرههای اتومبیل به منظور تهویه داخل اتاق خودرو به خصوص در هوای کثیف شهری و یا در سرعتهای زیاد امری بسیار اشتباه میباشد، چون قابلیت پایین آمدن شیشهها در واقع برای فراهم ساختن امکان گفتوگو با افراد بیرون از خودرو، جا بجا کردن اشیا و احیانا لذت بردن از هوای آزاد در طبیعت پیشبینی شده.
سیستم تهویه را به ویژه هنگامی که داخل خودرو بسیار گرم شده ، بلافاصله بعد از وارد شدن به داخل اتومبیل روشن نکنید. پس از ورود به اتومبیلتان، پنجره ها را پایین کشیده و صبر کنید تا هوای داخل اتومبیل کمی عوض شود؛ بعد از چند دقیقه می توانید سیستم تهویه مطبوع اتومبیل را روشن کنید. میدانید علت این کار چیست؟
بر اساس تحقیقات انجام شده، داشبورد، صندلی و سیستم تهویه از خود گاز بنزن متصاعد می کنند که یک گاز سمی و سرطانزاست. شاید بارها بویی شبیه به بوی پلاستیک گرمشده را در خودروتان حس کردهاید؛ این همان بوی گاز سرطانزای بنزن مسباشد. علاوه بر سرطانزا بودن، گاز بنزن به استخوانها صدمه می رساند و باعث مسمومیت استخوانها میشود و نیز باعث میشود فرد مبتلا به کمخونی و کم شدن گلبولهای قرمز خون شود. همچنین استنشاق دراز مدت این گاز سمی باعث مبتلا شدن به لوسمی شده که نوعی از سرطان خون مربوط به گلبولهای سفید میباشد و در مواردی همزمان با افزایش ریسک ابتلا به سرطان، باعث سقط جنین در خانمهای باردار میگردد.
میزان قابل قبول بنزن در هوای آزاد حدود 50 میلی گرم در واحد حجم میباشد، در حالی که میزان بنزن موجود در داخل یک خودروی پارک شده با پنجره های بسته بین 200 تا 400 میلیگرم است. حال اگر این خودرو در فضای باز پارک باشد و زیر نور خورشید در دمای بالای 40 درجه سانتیگراد پارک شده باشد، سطح بنزن موجود در فضای داخل آن بین دوهزار تا چهار هزار میلیگرم افزایش می یابد که 40 برابر بیشتر از میزان قابل قبول آن در واحد حجم است.
سعی کنید کولر را هنگامی روشن کنید که دور موتور، پایین است و از روشن کردن آن در سرعتها و دورهای بالای موتور امتناع کنید تا از آسیب به کلاچ کمپرسور جلوگیری گردد. در ابتدای کار، سرعت پنکه کولر را بالا ببرید تا هوای گرم انباشته شده در مجاری تهویه و در داخل کابین زودتر تخلیه شود و در ضمن، کل سیستم هم خنک و آماده به کار گردند.
سرعتهای مختلف پنکه
پنکه یا همان فن کولر عمدتا دارای چند سرعت قابل تنظیم میباشد. در کولر اتومبیلهای قدیمی مثل ماشینهای امریکایی دهه 70 که سیستم، فاقد ترموستات و حسگر دما بود، کمپرسور کولر با روشن کردن دکمه مخصوص از روی داشبورد، با موتور درگیر میشد و فرقی نمیکرد که شما سرعت پنکه را تا چه عددی تنظیم کنید، زیرا در هر حال کمپرسور به طور مداوم و یکنواخت کار خود را انجام میداد. در اتومبیلهای امروزی، کولر خودرو مجهز به ترموستات میباشد؛ هرچه سرعت پنکه افزایش یابد ، گازی که در اواپراتور گردش و کابین را خنک میکند، سرمای خود را سریعتر از دست میدهد و فرمان درگیری مجدد کمپرسور یا «اتومات کردن» با فاصله ی پایینتری صادر میگردد؛ در نتیجه کمپرسور زمان زیادتری را درگیر خواهد بود و مصرف سوخت افزایش می یابد.
کولر مراقبت می خواهد
اگر به کولر خودرو و فیلتر آن توجه کافی ندارید و با گرم شدن هوا فقط دکمه آن را فشار می دهید تا از آن بهره ببرید و هوای داخل کابین خودرویتان خنک شود، توصیه می کنیم از کولر خودرو استفاده نکنید، چون تنها باعث سرماخوردگی، و حساسیت می گردد. کولر ماشین مکانی مرطوب و جایی مناسب برای رشد انواع قارچ ها، میکروب ها و کپک ها میباشد و به همین دلیل تمیز کردن آن به ویژه در فصولی که گرده گیاهان در هوا پراکنده است می تواند از بروز بسیاری ناراحتی های دستگاه تنفسی به ویژه در افراد مبتلا به آلرژی جلوگیری کند.
چند نکته درباره کولر خودرو
خنک شدن در هوای گرم تابستان، خلاص شدن از کلافگی و خوابآلودگی ناشی از گرما و بهبود تنفس و گردش خون از فواید استفاده از کولر در فصل گرما و تابستان میباشد، اما کولر اتومبیل خطراتی هم می تواند برای سلامت شما بوجود اورد که با رعایت بعضی نکات میتوان از آنها پیشگیری کرد.
- استفاده از کولر خودرو در حضور کودکان مخصوصا در هوای گرم و سفرهای دراز مدت لازم است، چرا که مانع گرمازدگی کودکان می شود. اگر دریچه های کولر شما جلوی خودرو قرار گرفته است و کودکان روی صندلی عقب نشسته اند، حتما به گونه ای دریچه ها را تنظیم کنید که هوای خنک به عقب اتومبیل هم برسد. اما اگر در عقب خودرو هم برای هر فرد دریچه ای تعبیه شده می توانید دریچه را به گونه ای تنظیم کنید که باد شدید به گردن و صورت کودکان برخورد نکند و سبب گرفتگی ماهیچههای آنها نگردد.
-استفاده از کولر خودرو و دستگاه تهویه در تونل فقط در شرایطی مناسب است که هوا نتواند از اتومبیل خارج شود . در فضای تونل ها دود و ذرات معلق جمع می شوند و در صورتی که دستگاه تهویه روی حالت گردش داخلی نباشد، آن را به داخل کابین می کشاند. هرچند تونلهای شهری تهران و برخی از تونلهای بین شهری دارای سیستمهای تهویه قوی مانند جتفنها هستند، اما توصیه میگردد در هوای کثیف، سیستم تهویه را در حالت گردش داخلی هوا قرار بدهید.
- در فضای شهرو مکان های شلوغ به خصوص در ترافیک ها روشن کردن کولر در حالت ورود هوا از بیرون، سبب ورود ذرات و دود به داخل می شود، پس ترجیحا در هنگام توقف یا سرعت پایین کولر را در صورت مناسب بودن دما خاموش کنید یا حداقل در حالت گردش داخلی قرار بدهید. اگر کولر اتومبیل شما مانند 206 تیپ پنج و شش از نوع اتوماتیک بوده و دستگاه تنظیم دما دارد، بهتر است آن را روی دمای دلخواه خود تنظیم کرده تا به طور اتوماتیک روشن و خاموش گردد.
خاموش نگه داشتن کولرخودرو از نظر عموم افراد راه حل مناسبی برای صرفه جویی در مصرف سوخت است اما واقعیت چیز دیگری میباشد. اگر در حین توقف یا سرعت پایین از کولر استفاده کنید، بنزین بیشتری مصرف می شود اما استفاده از آن در بزرگراه ها با سرعت بالا بنزین بسیار کمی صرف می کند، چرا که اگر در همان حالت، به جای روشن کردن کولر، شیشهها را پایین بکشید، به دلیل برهم خوردن وضعیت آیرودینامیکی خودرو، مقداری به مصرف بنزین اضافه می شود
رطوبت باعث می شود فیلترها مکان مناسبی برای رشد قارچ و کپک ها باشند. گاهی پیش می آید که با روشن کردن کولر خودرو بوی نامطبوعی در هوا می پیچد. این به آن معنی است که یا خودروی شما فاقد فیلتر است (مثل اتومبیل تندر90 که میتوان با تهیه فیلتر از بازار آزاد این مشکل را برطرف کنیم)، و یا فیلتر اتومبیلالوده و پر از قارچ و میکروب شده و نیاز به تمیز شدن یا عوض شدن دارد.
- دو نکته زمستانی را هم فراموش نکنید: اول این که کولر خودروی شما باید حداقل در هر ماه یک دفعه به مدت سی دقیقه – یعنی حتی در پاییز و زمستان - باید روشن شود و کمپرسور درگیر شود تا گاز خنککننده به اصطلاح رسوب نکند، چون در این صورت ناگزیر خواهید بود چند ده هزار تومان برای شارژ گاز کولر هزینه کنید که قطعا پیشگیری راه حل مناسب تری است. نکته دوم این که در فصول سرد سال که معمولا داخل کابین و شیشهها بخار میگیرد، اگر روشن کردن بخاری و ورود هوا از بیرون به داخل هم اثر نکرد، به عنوان آخرین راه حل، باید در زمان روشن بودن بخاری و ورود هوای گرم، دکمه کولر را روشن کنید تا کمپرسور درگیر شود. از آنجا که یکی از خاصیتهای کولر، جذب رطوبت محیط است، این کار ضمن ادامه کار بخاری و گرم کردن کابین، باعث کاهش رطوبت داخل شده و به بخارزدایی شیشهها کمک میکند.